|
|
Lucia de Berk was verpleegster in een kliniek voor ongeneeslijk zieke kinderen met een korte levensduur verwachting. Zij is
onherroepelijk veroordeeld voor zevenvoudige moord en 3 pogingen daartoe. De rechtsgang in haar zaak is een aanfluiting voor
de Nederlandse rechtspraak. De bewijsvoering berust op ondeugdelijk 'wetenschappelijk bewijs'. Er is haar grof
ONRECHT aangedaan. Zes jaar zit zij nu al in de gevangenis. Zij moet onmiddellijk
worden vrijgelaten.
Voor wie de bijzonderheden over de rechtszaken wil weten, verwijs ik naar de webstek van
'Comité Lucia'.
Onlangs verenigde een groep mensen zich en deed een
publieke oproep Lucia onmiddellijk vrij te laten. Ik was een van de ondertekenaars. Vanuit mijn ervaring gedurende mijn
werkzame leven ben ik gerechtigd een oordeel te geven over de wijze waarop 'wetenschappelijk advies' werd verkregen.
Mijn conclusie is:
De manier waarop Openbaar Ministerie en de elkaar opvolgende
rechters in deze zaak zich van
wetenschappelijk advies bedienden, kan niet slechts de toets der kritiek niet doorstaan; nee, de gebruikte verklaringen zijn
aantoonbaar in strijd met correct wetenschappelijke inzicht.
Kortgezegd: De rechters dwaalden.
Vooralsnog hanteren de verantwoordelijke autoriteiten de regel: Deze zaak kan niet worden heropend, omdat zij gesloten is.
Deze curieuze logica permitteert slechts één uitzondering: Tenzij een nieuw (gewichtig) feit aan het licht komt.
Het nieuwe licht, dat de
Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken op de zaak wierp, is voor het OM vooralsnog niet zo'n nieuw feit. Het ziet,
wat de commissie rapporteert, als 'meningsverschillen tussen deskundigen'. Die zijn volgens deze juristen onvoldoende om een zaak
te heropenen. Intussen beleeft Lucia de Berk nu voor de 7e achtereenvolgende
maal Kerst in de gevangenis.
Ik ben daarover ontsteld en hevig verontwaardigd. Omdat ons juridische systeem niet op de hoogte is van de manier waarop in de
wetenschap 'waarheidsvinding' of beter: verificatie en falsificatie plaatsvindt, zit een onschuldige al zo lang achter de tralies.
De rechter bediende zich van wetenschappelijke gegevens, maar negeert het keiharde feit, dat die gegevens niet deugden.
Er is een fundamenteel verschil tussen 'verschil van inzicht' tussen wetenschappers enerzijds en
'verschil in uitkomsten van
wetenschappelijke experimenten' door gebruik van betere, nauwkeuriger methoden
(en/of instrumenten), anderzijds. In het geval van het Lucia
proces hebben OM en de rechters dat fundamentele verschil genegeerd.
TOELICHTING
Naar mate mensen minder afweten van een zaak, groeit hun vertrouwen in de verklaring van deskundigen. Wil je iets weten over
natuurkunde? Vraag het een natuurkundige. Over de sterren? Vraag een astronoom. Over je kwaal? Vraag een dokter! Enz. Maar al bij
die kwaal groeit toch vaak weer de twijfel.
Toch maar naar een specialist? En als het ernstig is: ook nog aan een andere specialist, de 'second opinion'.
Wanneer men bij een strafzaak deskundig advies behoeft, gaat
het zo: OM of een rechter informeert bij een kennis, wie zou hier wat van afweten? De genoemde wordt gevraagd en als de verdediging van
de verdachte geen bezwaar maakt, dan hebben we een 'deskundige'. Dat de verdediger en de verdachte net zo min weten, wat in de zaak
deskundigheid inhoudt, speelt geen rol. Beide partijen zijn het eens, dus dan krijg je later geen problemen. Zo eenvoudig is dat.
Ik heb jarenlang leiding gegeven aan organisaties die geld moesten geven aan wetenschappelijke onderzoeksprojecten. Grote en kleine
geleerden wendden zich tot ons met het verzoek om steun. Het vervelende is, dat er altijd meer vraag is dan geld. Hoe maak je dan
een keus? Dat gebeurt op basis van advies van ... deskundigen. En hoe vonden we die? Het antwoord is: niet door even een bevriend
geleerde uit het vakgebied van de aanvrager te vragen, kijk daar eens naar! Wij gingen op zoek naar die mensen, die juist over het
onderwerp, waarom het in de aanvraag ging, belangwekkend nieuw onderzoek hadden gedaan. Wij belden daarvoor desnoods de hele wereld rond,
waarbij we stap voor stap meer middenin de als maar kleiner wordende kring van 'echte deskundigen' belandden, tot we tenslotte
ervan overtuigd waren, dat we nu tot de kern van die kring waren doorgedrongen.
Dus tot we te maken hadden met de mensen, die echt verstand van deze zaken hadden.
Dat is besluiten op grond van de betrouwbaarste wetenschappelijke inzichten, die er zijn. Het is een werkwijze, die men in alle
gerenommeerde R&D organisaties in de beschaafde wereld voor de beste houdt. Elke andere methode, leidt tot betwistbare uitkomsten.
Bij de rechtszaak van Lucia waren deskundigen betrokken, die vermoedelijk best verstand van toxicologie hebben. Maar was daar iemand,
die echt iets wist van digoxine? Van de werking ervan in het lichaam, van de manier, waarop je het kunt bepalen? Het antwoord daarop
is ronduit: NEE. Er werd een verkeerde methode gebruikt om de hoeveelheid te bepalen. Die methode telt bij de uitkomst de
aanwezigheid van andere stoffen op. Pas na de rechtszitting kwamen de resultaten van de meting van een buitenlands instituut, dat wel
de juiste meetmethode gebruikte, binnen. Eindelijk de juiste hoeveelheid bekend, zou je denken. Nou, zo is het niet. De rechters maakten
om te beginnen van de uitkomst van deze, best mogelijke meting, geen gebruik! Maar, gaf die uitkomst de juiste hoeveelheid aan, die het
zogenaamd vergiftigde slachtoffertje in
het bloed had, toen het overleed? Opnieuw is het antwoord: NEE! Wezen de deskundigen de rechters daarop? Alweer: NEE! Men wist dat
kennelijk niet. M.a.w. of er is sprake van oneerlijke getuigenissen - dat geloof ik niet - of de deskundigen waren gewoon niet deskundig!
(Of de rechters misschien liever naar een beschuldigende dan naar een ontlastende verklaring hebben geluisterd, schijn je niet te
mogen vragen.) Die ondeskundigheid is ergerlijk en in dit geval misdadig omdat die het leven van een onschuldige verwoest. Er zijn
metingen gedaan, waarbij is aangetoond dat de giftige stof, waarom het hier gaat, zich pas na de dood in het bloed tot een giftig
niveau ophoopt. Dat gebeurt dus gewoon, als de patiënt de stof in een medische verantwoorde dosis als medicijn toegediend heeft
gekregen. Dat was allemaal op deze rechtszittingen niet bekend. Alhoewel die metingen al lang waren verricht. Ze behoorden tot de geaccepteerde
wetenschappelijke kennis. Een echte deskundige had dat moeten weten. Maar naar echte deskundigen is niet gezocht. Deze verklaring
van de toxische dosis, die in het lichaam werd aangetroffen, is een nieuw feit.
Niet een mening van een deskundige, maar
de uitkomst van harde metingen.
Een nieuw feit in een moordzaak, dames en heren rechters, is een feit dat bekend wordt, na een rechtszitting. De meeste nieuwe
feiten, die aanleiding tot heropening van een zaak kunnen geven, zijn feiten, die zich afspeelden vóór rechtszittingen.
Een meting is een meting,
of het nu gaat om het loslaten van een stof door het weefsel nadat de dood is ingetreden, of een meting, die aantoont dat digoxine
boven een bepaalde concentratie een vergif is. Van die laatste meting, hebt u wel gebruik gemaakt. Waarom die willekeur? Dat u van die
andere metingen geen weet had, kan men u niet aanrekenen. De wetenschap produceert zo'n enorm, snel groeiend, kennisreservoir,
dat er geen mens is, die dat allemaal kan bevatten. Maar wat u wel is aan te rekenen, is dat u zich nu het om de vrijheid of de
levenslange opsluiting van een verdachte ging, er niet van hebt vergewist, via methoden die elders in dit zelfde land standaard
zijn, of u zich van de juiste getuige deskundigen hebt bediend.
Net als met de toxicologische kant van de bewijsvorming was er met de deskundigheid van de getuigen, die de waarschijnlijkheid van
Lucia's betrokkenheid bij al die moorden, voor u uit de doeken deden ALLES
mis. U hoeft alleen maar te kijken naar het legioen echte statistici, dat nu
voor de vrijlating van Lucia pleit, om achter uw oor te krabben en u af te
vragen, of er misschien niet iets is fout gegaan? Het is beneden mijn niveau om op grond van de namen en functies van opponenten te gaan beweren, dat iets waar of niet waar
is. Dat is meer usance in uw vakgebied. Ik ben gewend af te gaan op metingen en op de logische houdbaarheid van redeneringen. Welnu,
uw statistische adviseur(s) wa(s)ren knoeiers, die geen notie hadden van geconditioneerde kansen en die waarschijnlijkheidscijfers
noemden, die echt kant noch wal raakten. Dus opnieuw, de rechtbank bediende zich van 'deskundigen', die naar alle maatstaven, die wij
bij de beoordeling van wetenschappelijke kwesties aanleggen, de naam van deskundige - wat ook hun specialistische verdiensten in hun
eigen werk mogen zijn - in deze zaak dat predikaat niet mogen dragen.
Met andere woorden de strafrechtzaak tegen Lucia de Berk is een beschamende rechterlijke dwaling. Het was een rechtsgang,
die in de beschaafde wereld sinds de dagen van de inquisitie en de heksenprocessen, of de kerkelijke rechtszitting tegen Galileo Galileï
niet meer wordt getolereerd.
(Voor wie het mocht zijn vergeten, ook in Galileï's proces hoorden de
rechters deskundigen, sterrenkijkers, die wisten dat de aarde stil in het centrum van
het zonnestelsel stond. En ook voor die eerwaarden waren nieuwe meer betrouwbare
metingen niet van belang. Ze hoefden niet eens door Galileï's kijker te
kijken. Het getuigenis van hun deskundigen was voldoende. Net zoals bij Lucia de
uitkomst van de metingen in Straatsburg en de gegevens omtrent de post mortem
afgifte van digoxine aan het bloed, niet ter zake werden geacht. Die
Italiaanse rechters van destijds gelden inmiddels wel al drieënhalve eeuw
als belachelijk!)
De gang van zaken bij het proces 'LdB' overdenkend en beseffend dat ze nu al
6 (ZES !!) jaar achter de tralies zit, kost het mij
grote moeite mijn respect voor onze Nederlandse rechtsgang en waarheidsbevinding te bewaren. Eerder komen allerlei krachttermen
bij mij op, als ik mij de verzameling toga-getooide rechtplegers tracht voor te stellen. Ik wil mij beheersen en het er voorlopig maar
op houden, dat de dames en heren zich hebben vergist. Laten we hopen, dat ze
nu snel inzien, dat ze onvergeeflijk hebben geblunderd. We hebben een klungelproces meegemaakt, dat de Nederlandse reputatie op juridisch
gebied ernstig schaadt. Maar dat moet nu niet te lang meer duren!
Nieuwegein
31 december 2007.
herzien: april, juni & oktober 2008
|
|
